در این مطلب قصد داریم تا علاوه بر معرفی رشته اورولوژی بدانیم که متخصص اورولوژی کیست و اورولوژیست چه‌کاری انجام می‌دهد؟
در اولین قدم با معرفی اورولوژی آغاز می‌کنیم.
اورولوژی چیست؟
اورولوژی شاخه‌ای از پزشکی است که بر بیماری‌های دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی مردان تمرکز دارد.
برخی از متخصصان اورولوژی بیماری‌های کلی دستگاه ادراری را درمان می‌کنند. سایرین نوع خاصی از اورولوژی را درمان می‌کنند از جمله:
- اورولوژی زنان که به شرایط دستگاه تناسلی و ادراری زن توجه دارد.
- ناباروری مردان که بر مشکلات مانع از تولد فرزند طی رابطه با همسر خود تمرکز دارد.
- عصب‌شناسی که بر مشکلات ادراری به‌واسطه شرایط سیستم عصبی متمرکز است.
- اورولوژی کودکان که به مشکلات ادراری در کودکان می‌پردازد.
- سرطان‌شناسی اورولوژی که بر سرطان‌های دستگاه ادراری از جمله مثانه، کلیه‌ها، پروستات و بیضه‌ها تمرکز دارد.
بررسی اجمالی
در زمان مصریان و یونیان باستان، پزشکان مکررا رنگ، بو و بافت ادرار را بررسی می‌کردند. همچنین آنها وجود حباب، خون و سایر علائم بیماری را نیز بررسی می‌کردند.
امروزه تمام رشته‌های پزشکی بر سلامتی سیستم ادرار تمرکز دارند که اورولوژی نامیده می‌شود.
در اینجا چند مورد از کارهایی که متخصص اورولوژی انجام می‌دهد و اینکه چه زمانی شما می‌بایست به این متخصص مراجعه کنید، ذکر شده است.
متخصص اورولوژی (متخصص و جراح کلیه و مجاری ادرار – اورولوژیست) کیست؟
اورولوژیست ها بیماری‌های دستگاه ادراری را در مردان و زنان و همچنین هر چیزی را که مربوط به دستگاه تناسلی در مردان است (مانند بیماری‌های مقاربتی، عفونت، مشکلات جنسی و…) را تشخیص داده و درمان می‌کنند.
در برخی موارد، متخصصان اورولوژی ممکن است عمل جراحی انجام دهند. به عنوان مثال، آنها ممکن است سرطان را از بین برده یا انسداد دستگاه ادراری را باز کنند.
متخصصان اورولوژی در محیط‌های مختلفی از جمله بیمارستان‌ها، درمانگاه‌های خصوصی و مراکز اورولوژی فعالیت می‌کنند.
مجاری ادراری سیستمی است که ادرار را در بدن ایجاد، ذخیره و از آن خارج می‌کند. متخصص اورولوژی می‌تواند هر بخشی از این سیستم را درمان کند از جمله:
- کلیه‌ها: عضوهایی هستند که ضایعات را از خون بیرون برده و ادرار تولید می‌کنند.
- حالب: لوله‌هایی هستند که ادرار به‌واسطه آن از کلیه‌ها خارج‌شده و به سمت مثانه می‌رود.
- مثانه: کیسه توخالی که ادرار را ذخیره می‌کند.
- مجرای ادرار: مجرای که ادرار از مثانه حرکت کرده و از بدن خارج می‌شود.
- غدد آدرنال: غده‌هایی هستند که در بالای هر کلیه قرار دارند و باعث آزاد شدن هورمون‌ها می‌شوند.
همچنین اورولوژیست ها تمام قسمت‌های سیستم تولیدمثل مردان را درمان می‌کنند: این اجزا شامل:
- آلت تناسلی مردانه: ارگانی است که ادرار را آزادکرده و اسپرم را از بدن خارج می‌کند.
- پروستات: غده زیر مثانه است که مایعات را به اسپرم اضافه می‌کند تا منی تولید کند.
- بیضه‌ها: که دو عضو بیضی‌شکل موجود در داخل کیسه بیضه هستند که هورمون تستوسترون را تولید کرده و اسپرم تولید می‌کنند.
چه تحصیلات و آموزش‌هایی موردنیاز است؟
شما باید مدرک دانشگاهی هفت‌ساله پزشکی را کسب کرده درس‌های دانشکده پزشکی را تمام کنید. به‌محض فارغ التحصیلی از دانشکده پزشکی باید به مدت 4 الی 5 سال در بیمارستان آموزش ببینید.
طی این برنامه که دوره رزیدنتی نامیده می‌شود شما می‌توانید در کنار یک متخصصی اورولوژی کارکنید و مهارت‌های جراحی را کسب کنید.
برخی از متخصصان اورولوژی تصمیم می‌گیرند که یکی دو سال بیشتر آموزش ببینند. این بورس تحصیلی نامیده می‌شود.
طی این دوره شما می‌توانید در یک گرایش خاص تخصص بگیرید که می‌تواند شامل سرطان‌شناسی اورولوژی زنانه و مردانه باشد.
متخصصان اورولوژی چه بیماری‌هایی را درمان می‌کنند؟
اورولوژی مردان شامل موارد زیر است:
- سرطان مثانه، کلیه‌ها، آلت تناسلی، بیضه‌ها و غدد آدرنال و پروستات
- بزرگ شدن غده پروستات
- عملکرد نعوظ، یا مشکل در نگه‌داشتن و یا نعوظ
- ناباروری
- سیستیت بینابینی که به آن سندرم مثانه دردناک نیز گفته می‌شود
- بیماری‌های کلیوی
- سنگ کلیه
- پروستاتیت که التهاب غده پروستات است
- عفونت ادراری (UTI)
- واریکوسل یا رگ‌های بزرگ‌شده در کبد
اورولوژی زنان شامل موارد زیر است:
- مثانه یا افتادن مثانه داخل واژن
- سرطان مثانه، کلیه‌ها و غدد آدرنال
- سیستیت بینابینی
- سنگ کلیه
- مثانه بیش‌فعال
- عفونت‌های ادراری (UTI)
- بی‌اختیاری ادرار
اورولوژی کودکان شامل موارد زیر است:
- شب‌ادراری
- انسداد و سایر مشکلات مربوط به ساختار دستگاه ادراری
- بیضه‌های غیرمتعارف
متخصصان اورولوژی از چه رویه‌هایی استفاده می‌کنند؟
هر متخصص اورولوژی که شما را معاینه کند کارش را با یکی از این تست‌ها یا بیشتر آغاز می‌کند تا بفهمد شما چه شرایطی دارید:
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن، اسکن MRI یا سونوگرافی که به آنها اجازه می‌دهد داخل دستگاه ادراری شما را ببینند.
- آنها می‌توانند یک سیستوگرام سفارش دهند که شامل گرفتن عکس‌های اشعه ایکس از مثانه شما است.
- متخصص اورولوژی شما می‌تواند سیستوسکوپی را انجام دهد. این امر شامل استفاده از دامنه نازک به نام سیستوسکوپ برای دیدن قسمت داخلی مجرای ادرار و مثانه شماست.
- آنها می‌توانند آزمایش ادرار باقیمانده پس از خالی شدن مجرا را انجام دهند تا دریابند که ادرار با چه سرعتی از بدن شما حین ادرار خارج می‌شود. همچنین نشان می‌دهد که بعد از ادرار، چه مقدار از آن در مثانه شما باقی می‌ماند.
- آنها می‌توانند از یک نمونه ادرار استفاده کنند تا باکتری‌هایی که ایجاد عفونت می‌کنند را شناسایی کنند.
- آنها می‌توانند آزمایش ادرودینامیک را برای اندازه‌گیری فشار و حجم داخل مثانه شما انجام دهند.
همچنین متخصصان اورولوژی برای انجام انواع متفاوتی عمل جراحی نیز آموزش می‌بینند که شامل موارد زیر است:
- بیوپسی مثانه، کلیه یا پروستات
- سیستکتومی که شامل از بین بردن مثانه برای درمان سرطان است.
- شکسته شدن سنگ کلیه
- پیوند کلیه که شامل تعویض یک کلیه بیمار با یک کلیه سالم است.
- روشی برای باز کردن انسداد
- ترمیم نقص‌های ناشی از آسیب عضلانی یا عصبی
- ترمیم اندام‌های ادراری که به‌خوبی شکل نگرفته‌اند.
- پروستاتکتومی که شامل از بین بردن تمام یا بخشی از غده پروستات برای درمان سرطان پروستات است.
- روش زنجیر که شامل استفاده از نوارهای مش برای حفاظت از مجرای ادرار و بسته نگه‌داشتن آن برای درمان بی‌اختیاری ادرار است.
- برداشتن مجرای پروستات که شامل برداشتن بافت اضافی از پروستات بزرگ‌شده است.
- یورتروسکوپی که شامل استفاده از یک مقیاس برای از بین بردن سنگ در کلیه‌ها و مجرای ادرار است.
- وازکتومی برای جلوگیری از بارداری
چه زمانی باید به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید؟
پزشک عمومی و اولیه شما می‌تواند مشکلات خفیف ادرار مانند عفونت‌های ادراری شما را درمان کند.
اگر علائم شما بهبود نیافته یا اگر شرایطی دارید که به درمان‌هایی نیاز ندارد، ممکن است پزشک عمومی و اولیه شما را به اورولوژیست ارجاع دهد.
ممکن است لازم باشد که شما برای برخی از شرایط خاص خود به یک متخصص اورولوژی و متخصص دیگری مراجعه کنید.
به عنوان مثال، مردی که مبتلا به سرطان پروستات است می‌تواند به یک متخصص سرطان به نام آنکولوژیست و یک متخصص اورولوژی مراجعه کند.
درصورتی‌که یک پزشک اورولوژیست هر دو تخصص را داشته باشد انکوارولوژیست نامیده می‌شود.
چه زمانی متوجه می‌شوید که زمان مراجعه به یک متخصص اورولوژی است؟ وقتی‌که:
- در ادرار شما خون دیده شود.
- مشکلات جنسی یا بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی (هم آقایان و هم خانم‌ها) داشته باشید.
- نیاز مکرر یا فوری به دفع ادرار داشته باشید.
- در پایین کمر خود، لگن یا طرفین احساس درد داشته باشید.
- احساس درد و سوزش در حین ادرار داشته باشید.
- در دفع ادرار مشکل داشته باشید.
- ترشح ادرار داشته باشید.
- جریان ادرار ضعیف یا ادرار چکه‌ای داشته باشید.
اگر شما مرد هستید و علائم زیر را دارا هستید حتما باید به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید:
- کاهش میل جنسی
- وجود زگیل بر روی آلت یا اطراف آن
- توده‌ای در بیضه
- احساس درد در بیضه
- مشکل در نگه‌داری یا نعوظ