با 10 نوع از غدد داخلی آشنا شویم
برخی از غده‌های درون بدن مجاری ترشحی ندارند و ترشحات خود را مستقیما به داخل جریان خون می‌ریزند. به این غده‌ها غدد آندوکرین یا غدد درون‌ریز یا غدد داخلی میگویند. ترشحات این غدد داخلی هورمون نام دارد. در این بخش درباره انواع غدد داخلی اطلاعاتی را آماده کرده‌ایم که به شما معرفی می‌کنیم.
انواع غدد داخلی:
یک سری غدد وجود دارد که مجاری ترشحی ندارد و ترشحات خود را مستقیما به داخل جریان خون می‌ریزد؛ که به نام غدد آندوکرین یا درون‌ریز یا داخلی معروف‌اند. ترشحات این غده‌ها را هورمون میگویند.
انواع غدد در بدن
تعدادی از غدد بدن، ازآنجاکه ترشحات خود را به‌وسیله مجاری به بیرون تخلیه می‌کنند، به آنها غدد برون‌ریز یا خارجی میگویند؛ مانند غدد بزاقی و کبد که مجاری آنها به دستگاه گوارش می‌پیوندند و غدد پستانی و عرق که در سطح پوست باز می‌شوند. مقادیر بسیار کم این هورمون‌ها روی بسیاری از اعمال بدن مانند تحریک یا جلوگیری از رشد و نمو و فعالیت‌های گوناگون بافت‌ها اثر عمیق و نقش کنترل‌کننده دارد. همچنین رفتار و کردار و صفات شخص را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
در اینجا نام و عملکرد 10 غدد داخلی بدن را به‌طور مختصر برایتان توضیح می‌دهیم.
1- غده هیپوتالاموس
هیپوتالاموس، مجموعه‌ای از سلول‌های خاص است که در بخش پایینی مرکز مغز وجود دارد . اصلی‌ترین واسطه بین سیستم غدد درون‌ریز و سیستم عصبی به شمار می‌رود. سلول‌های عصبی موجود در هیپوتالاموس، با تولید مواد شیمیایی که تولید و ترشح هورمون‌ها را یا تشدید یا متوقف می‌کنند. غده هیپوفیز را کنترل می‌کند.
2-غده هیپوفیز
غده هیپوفیز مهم‌ترین بخش سیستم غدد درون‌ریز به شمار می‌رود. غده هیپوفیز به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش پیشین (قدامی) و بخش پسین (خلفی). بخش پسین یا خلفی غده هیپوفیز، هورمون ضد ادرار (آنتی دیورتیک) را ترشح می‌کند؛ که با تأثیری که بر کلیه‌ها و دفع ادرار دارد، به حفظ توازن آب بدن کمک می‌کند. همچنین هورمون اکسی توسین را ترشح می‌کند؛ که باعث انقباضات رحم در طی زایمان و نیز ترشح شیر از سینه‌های مادر بعد از زایمان می‌گردد. بخش پیشین هیپوفیز فعالیت غدد تیروئید، آدرنال و تناسلی را تنظیم می‌کند. از میان هورمون‌هایی که بخش پیشین هیپوفیز ترشح می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– هورمون رشد یا سوماتوتروپین که رشد استخوان‌ها و سایر بافته‌ای بدن را تحریک می‌کند؛ که در استفاده بدن از مواد مغذی و معدنی نقش دارد.
_هورمون‌های تیروئید سرعت سوخت ساز بدن را تنظیم می‌کنند
– هورمون تیروتروپین که غده تیروئید را برای تولید هورمون‌های تیروئید تحریک می‌کند.
علاوه بر این، غده هیپوفیز
- هورمون‌هایی ترشح می‌کند که به تخمدان‌ها و بیضه‌ها برای تولید هورمون‌های جنسی پیام می‌فرستند.
- تخمک‌گذاری و چرخه قاعدگی را نیز در زنان کنترل می‌کند.
3- غده تیروئید
غده تیروئید نقش بسیار مهمی در بدن انسان دارد
تیروئید که در بخش جلویی گردن قرار دارد، هورمون‌های تیروکسین و تری یدوتیرونین را تولید می‌کند. این هورمون‌ها سرعت سوخت ساز بدن را تنظیم می‌کنند. همچنین نقش مهمی در رشد استخوان‌ها و مغز و سیستم عصبی در کودکان دارند.
4- غده پاراتیروئید
این غده هورمون پاراتورمون را ترشح می‌کنند؛ که با کمک هورمون کلسی‌تونین که در تیروئید تولید می‌شود، سطح کلسیم را در خون تنظیم می‌کنند.
5- جزایر لانگرهانس غده پانکراس (لوزالمعده)
پانکراس یا لوزالمعده دو هورمون مهم، یعنی انسولین و گلوکاگون را تولید می‌کند. این هورمون‌ها برای حفظ تعادل قند خون و ذخایر انرژی بدن، در کنار یکدیگر عمل می‌کنند.
در بافت لوزالمعده علاوه بر غددی که آنزیم‌های گوارشی را تهیه می‌کنند و به‌وسیله مجرای لوزالمعده به داخل روده می‌ریزند. تعداد بسیار زیادی سلول وجود دارد که به مجرای لوزالمعده‌ای ارتباطی ندارند؛ که به نام جزایر لانگرهانس خوانده می‌شوند.
جزایر لانگرهانس، هورمون‌هایی ترشح می‌کنند که مهم‌ترین آنها انسولین است و متابولیسم گلوسیدها و چربی‌ها را تنظیم می‌کند.
6- غدد فوق کلیوی یا آدرنال
بدن دو غده آدرنال مثلثی شکل دارد که هرکدام روی یکی از کلیه‌ها قرار گرفته است. غدد آدرنال دو قسمت دارند که هرکدام یک سری هورمون تولید می‌کنند و عملکرد متفاوتی دارند.
- بخش بیرونی یا قشری آدرنال، هورمون‌هایی تولید می‌کند؛ که کورتیکواستروئید نامیده می‌شوند. این غدد توازن نمک و آب بدن، واکنش بدن به استرس، متابولیسم، سیستم ایمنی و رشد و عملکرد جنسی را تنظیم می‌کنند.
- بخش داخلی یا مرکزی، کاتکول‌آمین‌هایی مثل اپی‌نفرین تولید می‌کند. اپی نفرین که آدرنالین هم نامیده می‌شود، در مواجهه با استرس، فشارخون و ضربان قلب را بالا می‌برد.
7 و 8- غدد تناسلی (بیضه‌ها در مردان و تخمدان‌ها در زنان)
غدد جنسی یا تناسلی، مهم‌ترین منبع تولید هورمون‌های جنسی هستند.
در مردان، این غدد در کیسه بیضه قرارگرفته‌اند. غدد تناسلی مردانه یا بیضه‌ها، هورمون‌هایی تولید می‌کنند که آندروژن نامیده می‌شوند. مهم‌ترین آنها تستوسترون است. این هورمون‌ها تغییرات بدن را که به خاطر رشد جنسی ایجاد می‌شود. مثل بزرگ شدن آلت تناسلی و بروز سایر ویژگی‌های مردانه مثل کلفت شدن صدا، رشد موی صورت و شرمگاه و افزایش رشد و قدرت عضلانی، تنظیم می‌کنند.
غدد جنسی یا تناسلی، مهم‌ترین منبع تولید هورمون‌های جنسی هستند.
غدد زنانه، یعنی تخمدان‌ها، در لگن خاصره قرارگرفته‌اند. این غدد، تخمک و نیز هورمون‌های زنانه مثل استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. استروژن در ایجاد خصوصیات جنسی زنانه نقش دارد. مثل رشد سینه‌ها و جمع شدن چربی بدن در ران‌ها و باسن.
9-تیموس از انواع غدد داخلی
تیموس، یک اندام تخصص یافته در دستگاه ایمنی بدن است. تنها فعالیت شناخته شده آن تولید لنفوسیت تی است که سلول‌های حیاتی برای دستگاه ایمنی بدن هستند.
تیموس در هنگام تولد غده‌ای است کاملا بزرگ؛ که تا سن بلوغ همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و سپس شروع به تحلیل رفتن می‌نماید. تیموس سهم بسزایی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند.
10- غده صنوبری یا پینه آل
غده صنوبری در وسط مغز قرار گرفته است. این غده هورمون ملاتونین ترشح می‌کند که چرخه خواب و بیداری و ساعت داخلی بدن را تنظیم می‌کند.
